โรคปริทันต์อักเสบ คืออะไร?

🦷 โรคปริทันต์อักเสบ คืออะไร?

โรคปริทันต์อักเสบ (Periodontitis) หรือที่หลายคนเรียกว่า “โรครำมะนาด” เป็นโรคเหงือกระยะรุนแรงที่เกิดจากการสะสมของเชื้อแบคทีเรียบริเวณเหงือกและร่องลึกปริทันต์ เมื่อเกิดการอักเสบเรื้อรัง เชื้อนี้จะทำลายองค์ประกอบสำคัญที่รองรับฟัน ได้แก่

• เหงือก
• เอ็นปริทันต์

กระดูกเบ้าฟัน

เมื่อโครงสร้างเหล่านี้ถูกทำลาย ฟันจะเริ่ม โยก เคี้ยวไม่ถนัด มีกลิ่นปากเรื้อรัง และท้ายที่สุดอาจต้อง ถอนฟัน หากไม่ได้รับการรักษาทันเวลา

โรคนี้เป็นสาเหตุหลักของการสูญเสียฟันในผู้ใหญ่ไทย แต่ข่าวดีคือ—หากตรวจพบเร็วและรักษาอย่างถูกต้อง สามารถควบคุมโรคได้ค่ะ   ⭐ ปริทันต์อักเสบเกิดจากอะไร?

สาเหตุหลัก (ต้นเหตุที่แท้จริง)

คราบจุลินทรีย์ (Plaque) บริเวณขอบเหงือกและในร่องเหงือก เป็นที่อยู่ของเชื้อแบคทีเรียจำนวนมาก เมื่อสะสมมากขึ้นจะทำให้เหงือกอักเสบ และค่อย ๆ ลุกลามไปทำลายกระดูกรองรับฟัน   สาเหตุเสริมที่ทำให้ปริทันต์อักเสบรุนแรงขึ้น

แม้ คราบจุลินทรีย์ คือสาเหตุหลักของโรคเหงือก แต่มีปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้การอักเสบรุนแรงเร็วขึ้น และทำให้การรักษายากขึ้น ได้แก่:

🔹 1) ปัจจัยที่เกี่ยวกับนิสัยหรือพฤติกรรม

• สูบบุหรี่ ทำให้เลือดมาเลี้ยงเหงือกน้อยลง ลดภูมิคุ้มกัน และเพิ่มความเสี่ยงฟันโยกหลายเท่า
• ความเครียด ทำให้ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลงและภูมิคุ้มกันลดลง ทำให้เชื้อแบคทีเรียก่อโรคได้ง่ายขึ้น

🔹 2) ปัจจัยที่เกี่ยวกับในช่องปาก

• หินปูนหรือหินน้ำลาย เป็นแหล่งสะสมเชื้อโรค ทำให้เกิดการอักเสบต่อเนื่อง
• ฟันซ้อน ฟันเก ทำความสะอาดยาก → เชื้อสะสมง่าย
• ใส่ฟันปลอม หรือครอบฟันที่ทำความสะอาดยาก มีช่องว่างเล็ก ๆ ที่เชื้อเข้าไปสะสมได้
• ติดเครื่องมือจัดฟัน เพิ่มบริเวณ retention ของเชื้อ ทำให้ต้องดูแลความสะอาดเป็นพิเศษ

🔹 3) ปัจจัยด้านสุขภาพร่างกาย

• เบาหวานควบคุมไม่ดี ร่างกายอักเสบง่ายขึ้น เหงือกหายช้าลง และโรคปริทันต์ลุกลามเร็วขึ้น
• ภาวะน้ำลายน้อย น้ำลายมีหน้าที่ล้างเชื้อโรค พอน้อยลงเชื้อจะเพิ่มจำนวนได้ง่าย

🔹 4) ปัจจัยจากยาบางชนิด

ยาบางชนิดทำให้เหงือกบวม หรือลดภูมิคุ้มกัน เช่น:

• ยากดภูมิคุ้มกัน
• ยากันชัก
• ยาควบคุมความดันบางชนิด (เช่น Amlodipine)

🔹 5) ปัจจัยทางพันธุกรรม

• บางรายมีพันธุกรรมที่ทำให้ตอบสนองต่อเชื้อแบคทีเรียแรงกว่าปกติ เหงือกจึงอักเสบง่าย แม้จะมีคราบจุลินทรีย์ไม่มาก

โรคปริทันต์ไม่ได้เกิดใน “คืนเดียว” แต่มักลุกลามช้า ๆ โดยไม่มีอาการเจ็บ ทำให้หลายคนไม่รู้ตัวว่าตนเองป่วยอยู่ค่ะ   🔎 อาการของปริทันต์อักเสบที่ควรสังเกต

แม้โรคนี้แทบไม่เจ็บ แต่จะมีสัญญาณเตือนสำคัญ ได้แก่:

• เหงือกแดง บวม เจ็บ
• เลือดออกง่ายเวลาแปรงฟัน
• เหงือกร่น ฟันดูยาวขึ้น
• มีกลิ่นปากเรื้อรัง
• มีหนองออกจากเหงือก
• เคี้ยวแล้วเจ็บ หรือรู้สึกเหมือนฟัน “สั่น”
• ฟันเริ่มโยก

หากพบหลายอาการร่วมกัน มีโอกาสสูงว่าโรคได้เข้าสู่ระยะปริทันต์อักเสบแล้ว   ❗ ถ้าไม่รักษาจะเกิดอะไรขึ้น?

โรคปริทันต์อักเสบจะลุกลามเรื่อย ๆ และทำให้เกิดผลกระทบดังนี้:

• กระดูกเบ้าฟันละลายอย่างต่อเนื่อง • ฟันโยกและเคลื่อนจากตำแหน่งเดิม • ฟันหลุดหรือจำเป็นต้องถอน • กลิ้นปากแรงและเรื้อรัง • เสี่ยงต่อโรคระบบ เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน หรือการคลอดก่อนกำหนด

โรคนี้ไม่ได้กระทบแค่ช่องปาก แต่ส่งผลต่อสุขภาพทั้งร่างกายค่ะ   🦷 วิธีรักษาปริทันต์อักเสบ

การรักษาขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรง โดยมาตรฐานประกอบด้วย:

1) ขูดหินปูนและเกลารากฟัน (Scaling & Root Planing)

ขจัดคราบจุลินทรีย์และหินปูนที่สะสมใต้เหงือก เพื่อให้เหงือกแนบกับฟันได้ดีขึ้น เป็นการรักษาหลักที่สำคัญที่สุดในระยะแรก

2) ยาปฏิชีวนะเฉพาะราย

ช่วยลดจำนวนเชื้อก่อโรคในบริเวณร่องลึกปริทันต์

3) ผ่าตัดปริทันต์ (Periodontal Surgery)

กรณีที่ร่องลึกมากจนการเกลารากฟันทั่วไปไม่สามารถเข้าถึงได้

 4) การปลูกกระดูกหรือสร้างเนื้อเยื่อใหม่

เช่น เทคนิค GTR หรือโปรตีนกระตุ้นการงอกของเนื้อเยื่อ ช่วยฟื้นฟูบริเวณที่ถูกทำลาย

5) การดูแลต่อเนื่องทุก 3–6 เดือน

โรคปริทันต์เป็นโรคเรื้อรัง หากไม่มาติดตามสม่ำเสมอ โรคจะกลับมาได้ง่ายมาก   ⭐ ปริทันต์อักเสบป้องกันได้ไหม?

ได้แน่นอนค่ะ และเป็นการป้องกันที่ทำได้ง่ายกว่าที่คิด

• แปรงฟันให้ถูกวิธี วันละ 2 ครั้ง • ใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดซอกฟันทุกวัน • ขูดหินปูนและตรวจสุขภาพเหงือกเป็นประจำ • งดสูบบุหรี่ • ควบคุมโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน • เข้าพบทันตแพทย์เฉพาะทางหากมีอาการผิดปกติเล็กน้อย

การดูแลต่อเนื่อง คือกุญแจสำคัญในการรักษาฟันของคุณให้อยู่ไปจนถึงวัยชรา   🩵 ข้อคิดจากทันตแพทย์เฉพาะทางโรคเหงือก

โรคปริทันต์อักเสบเป็น “โรคเงียบ” ที่ค่อย ๆ ทำลายกระดูกโดยที่เราไม่รู้ตัว ยิ่งตรวจพบเร็ว → ยิ่งรักษาง่าย ยิ่งปล่อยไว้นาน → เสี่ยงฟันโยกและสูญเสียฟันมากขึ้น

หากคุณมีอาการ เหงือกบวม เลือดออก ฟันโยก หรือกลิ่นปากไม่หาย การเข้าตรวจสุขภาพเหงือกกับผู้เชี่ยวชาญจะช่วยหยุดโรคได้ตั้งแต่ต้นค่ะ 💙